Gà là vật nuôi dễ mắc các bệnh lý trong chăn nuôi trong đó bệnh bại liệt ở gà là một vấn đề phổ biến, gây thiệt hại đáng kể cho đàn gia cầm của bà con. Nếu bệnh này lây lan rộng, nó có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng chăn nuôi. Trong bài viết này, Loài Vật AZ sẽ cung cấp thông tin chi tiết về căn bệnh này để giúp bà con có những biện pháp phòng tránh hiệu quả.
Bệnh bại liệt ở gà là gì?
Bệnh bại liệt ở gà, còn được biết đến với tên gọi “bệnh bại liệt gà” hoặc “gà bị liệt,” là một bệnh truyền nhiễm gây ra bởi vi rút. Đây là một trong những bệnh phổ biến và nghiêm trọng trong chăn nuôi gà, ảnh hưởng đến khả năng vận động và sức khỏe tổng thể của gà.
Nguyên dẫn đến bệnh bại liệt ở gà
Bệnh bại liệt ở gà có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân chính mà bà con cần lưu ý:
Thiếu hụt canxi hoặc mangan
Thiếu hụt canxi
Canxi là một khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển của xương ở tất cả các động vật có xương sống. Đặc biệt, gà cần đủ lượng Canxi trong giai đoạn từ 2-4 tuần tuổi sau khi nở, khi gà con vẫn còn yếu. Việc chỉ ăn thức ăn công nghiệp không đủ cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển xương, dẫn đến việc xương không được phát triển đầy đủ.
Bên cạnh đó, nếu môi trường chăn nuôi gà không được cung cấp đủ ánh sáng trực tiếp từ mặt trời, gà sẽ không hấp thụ đủ Vitamin D. Sự kết hợp giữa thiếu Vitamin D và thiếu Canxi làm giảm độ chắc khỏe của xương, dẫn đến hiện tượng như bại liệt, bại chân, cánh rủ, ăn kém và thậm chí là tử vong.
Khi gà thiếu Mangan, triệu chứng phổ biến là chân bị sưng to, cánh và chân trở nên ngắn bất thường, và các khớp ở bàn chân gà có thể bị biến dạng. Những dấu hiệu này dễ dàng nhận thấy khi quan sát bằng mắt thường.
Tóm lại gà thiếu canxi, xương của chúng trở nên yếu và kém chắc chắn, dẫn đến bệnh bại liệt. Gà có thể xuất hiện triệu chứng như chân bị liệt, cánh rủ, ăn uống kém và tỷ lệ tử vong cao.
Thiếu hụt Mangan
Trong quá trình chăn nuôi gà xuất hiện các triệu chứng như chân sưng phù, cánh gà ủ rũ, yếu ớt và kích thước nhỏ hơn đó là biểu hiện của việc gà đang bị thiếu mangan.
Những dấu hiệu này dễ dàng quan sát bằng mắt thường, và khớp cùng chân gà sẽ trở nên dễ nhận diện hơn.
Khi chân gà bị viêm, chúng có thể sưng lên và có nguy cơ bị hoại tử.
Thay đổi thời tiết (bệnh Marek)
Bệnh Marek là một trong những bệnh phổ biến khiến gà bị bại liệt chân, đặc biệt khi thời tiết thay đổi và gà từ 12-20 tuần tuổi dễ bị nhiễm bệnh. Khi mắc Marek, gà thường có hiện tượng đi khập khiễng với một chân hướng về phía trước và chân còn lại hướng về phía sau, kèm theo tình trạng liệt cánh và cổ. Bệnh này thường dễ bị nhầm lẫn hoặc khó nhận diện chính xác trong giai đoạn đầu của bệnh.
Khi virus Marek xâm nhập, nó kích thích sản sinh các tế bào lympho, hình thành các khối u gây chèn ép dây thần kinh di chuyển. Điều này dẫn đến việc hệ miễn dịch của gà phải đối phó với các độc tố do virus tạo ra. Tùy vào sức đề kháng của gà, độc tố có thể gây ra các triệu chứng mãn tính hoặc cấp tính khác nhau.
Bệnh Marek lây lan chủ yếu qua đường hô hấp, thức ăn và yếu tố môi trường. Các triệu chứng thường gặp của bệnh bao gồm: giảm trọng lượng cơ thể, bỏ ăn, phân lỏng và giảm tỷ lệ đẻ trứng. Gà gặp khó khăn trong việc vận động, thường xuyên bị liệt một chỗ, và cánh bị xệ do viêm dây thần kinh. Nếu không được tiêm vắc-xin, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 20 – 70%.
Thay đổi thời tiết có thể khiến gà từ 12-20 tuần tuổi mắc bệnh Marek, biểu hiện bằng chân gà bị cong hướng về hai phía và cổ cánh bị liệt. Bệnh Marek cần đặc biệt chú ý vì dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác, do đó việc nhận diện và điều trị đúng cách là rất quan trọng.
Quá trình ấp nở không đạt hiệu quả
Trong quá trình ấp nở, gà thiếu canxi và dinh dưỡng có thể gặp phải tình trạng bại liệt. Thói quen nằm lâu khi ấp trứng cũng tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển, dẫn đến tình trạng tiêu biến và bại liệt ở chân gà.
Giai đoạn gà đẻ trứng và ấp trứng
Trong giai đoạn đẻ trứng và ấp trứng, gà mái thường thiếu hụt dinh dưỡng và canxi do phải duy trì quá trình đẻ trứng liên tục. Việc nằm trong ổ trứng suốt thời gian dài mà không đi kiếm ăn dẫn đến việc cơ bắp của gà bị suy yếu, gây ra tình trạng liệt tạm thời.
Gà mái cần một lượng Canxi lớn để tạo lớp vỏ trứng chắc chắn. Nếu không được cung cấp đủ Canxi, gà sẽ gặp phải tình trạng thiếu hụt Canxi nghiêm trọng, làm giảm độ chắc khỏe của xương, dẫn đến hiện tượng bại liệt hoặc khó di chuyển, cánh và chân rũ.
Để kiểm soát tình trạng này, cần phân loại gà một cách chính xác và kiểm tra chất lượng trứng cũng như chất lượng gà bố mẹ để đảm bảo nguồn trứng luôn sạch bệnh. Đưa gà vào chế độ nghỉ ngơi hợp lý, kết hợp với tập luyện và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp gà nhanh chóng hồi phục cơ chân.
Trường hợp do viêm da và bàn chân
Biểu hiện của bệnh này là loét da ở bàn chân gà, thậm chí có thể dẫn đến hoại tử. Để xử lý tình trạng này, bà con cần ngay lập tức bổ sung men sống và Biotin vào khẩu phần ăn của gà. Đồng thời, nên giảm độ ẩm, vệ sinh sạch sẽ hệ thống thông gió, và hạn chế cho gà tiếp xúc với nước
Hướng dẫn điều trị bệnh bại liệt ở gà
Để điều trị bệnh bại liệt ở gà một cách hiệu quả, cần tập trung vào hai nguyên nhân chính: thiếu Canxi và bệnh Marek.
Cách điều trị khi gà thiếu Canxi hoặc Mangan
Khi gà thiếu Canxi hoặc Mangan dẫn đến bại liệt, cần bổ sung các khoáng chất này cùng với các vitamin cần thiết như A, D, E, B1. Bà con có thể mua các sản phẩm này để pha vào nước uống hoặc trộn vào thức ăn hàng ngày cho gà.
Hiện tại, trên thị trường có nhiều sản phẩm giúp bổ sung Canxi và Mangan như: MEBI-CALCIPHOS, CANXI ONE S, CANXI MAX, CANXI-BIOTIN,… Bà con cần tuân theo hướng dẫn sử dụng trên bao bì để đảm bảo hiệu quả.
Bên cạnh đó, việc bổ sung vitamin cũng rất quan trọng, có thể sử dụng các sản phẩm như ADE BCOMPLEX C + B12, MULTI-VITA VIP,… pha vào nước uống cho gà hàng ngày.
Trường hợp gà bị bại liệt do bệnh Marek
Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị cho bệnh Marek, do đó cần thực hiện các biện pháp sau:
- Giám sát thường xuyên: Để phát hiện kịp thời tình trạng bại liệt của gà.
- Cách ly: Đàn gà đã mắc bệnh cần được cách ly, không được vận chuyển gà ra khỏi khu vực nhiễm bệnh.
- Vệ sinh chuồng trại: Sử dụng thuốc sát trùng như MEBI-IODINE để tiêu độc và khử trùng chuồng trại định kỳ 1-2 lần/tuần.
- Ngừng nhập gà giống: Trong thời gian xử lý đàn gà bị bệnh Marek, không nên nhập gà giống mới về nuôi.
- Dùng kháng sinh và bổ sung dinh dưỡng: Có thể sử dụng kháng sinh DOXY 50% hoặc MEBI-ENROFLOX ORAL kết hợp với bổ sung Canxi, tăng cường vitamin C, và chất điện giải để ngăn ngừa các bệnh thứ phát ở những con gà còn khỏe mạnh.
- Tiêu hủy đàn gà nhiễm bệnh: Nếu sau khi dùng thuốc không hiệu quả, cần tiêu hủy toàn bộ đàn mắc bệnh bằng cách đốt và chôn, tương tự như đối với bệnh cúm gia cầm. Đồng thời, xử lý các chất tồn dư như phân, rác; và để trống chuồng ít nhất 3 tháng trước khi tái đàn.
Cách phòng ngừa bệnh bại liệt ở gà
Để phòng ngừa bại liệt chân ở gà, bà con chăn nuôi cần chú ý bổ sung Canxi và các nguyên tố vi lượng vào chế độ ăn và nước uống của gà. Điều này không chỉ giúp ngăn ngừa bại liệt mà còn làm cho lớp vỏ trứng chắc chắn hơn.
Để ngăn ngừa bệnh bại liệt ở gà, bà con cần lưu ý các điểm sau:
– Tiêm vắc-xin Marek: Gà từ 1 ngày tuổi, đặc biệt khi nuôi với mục đích sinh sản, cần được tiêm vắc-xin phòng bệnh Marek.
– Vệ sinh chuồng trại đúng cách: Để phòng ngừa dịch bệnh, chuồng trại cần được dọn dẹp sạch sẽ. Nên quét dọn và đốt lông gà vì virus có thể tồn tại trong lông gà lâu dài.
– Tách biệt khu vực nuôi: Nên phân biệt khu vực nuôi giữa gà con và gà trưởng thành để giảm nguy cơ lây nhiễm và phát tán bệnh.
– Xử lý chuồng bị nhiễm bệnh: Đối với chuồng có gà bị nhiễm bệnh, cần thực hiện vệ sinh và khử khuẩn kỹ lưỡng. Tránh nuôi gà trong chuồng đó ít nhất ba tháng và thực hiện khử khuẩn định kỳ mỗi tuần.
– Khu vực riêng biệt cho gà đẻ và gà con: Nên thiết lập khu vực sống tách biệt cho gà đẻ và gà con. Điều này giúp đảm bảo việc quản lý nhập và xuất gà được chính xác, tránh sự lẫn lộn và giảm nguy cơ lây nhiễm.
Bệnh bại liệt ở gà có thể được phòng ngừa hiệu quả nếu bà con áp dụng đúng các biện pháp phòng bệnh mà Loài Vật AZ đã hướng dẫn. Phát hiện sớm bệnh bại liệt giúp giảm thiểu tổn thất trong chăn nuôi. Nếu phát hiện gà mắc bệnh Marek, cần thực hiện tách đàn và tiêu hủy đúng quy trình. Mong rằng những thông tin này sẽ hữu ích cho bà con.
Kết luận
Bệnh bại liệt ở gà có thể được phòng ngừa hiệu quả nếu bà con thực hiện đúng các biện pháp phòng tránh mà Loài Vật AZ đã hướng dẫn. Phát hiện sớm bệnh bại liệt giúp giảm thiệt hại trong quá trình chăn nuôi. Nếu phát hiện gà mắc bệnh Marek, hãy tiến hành cách ly và tiêu hủy đúng cách.
