Nuôi tôm đã trở thành một ngành công nghiệp quan trọng và có giá trị kinh tế cao tại nhiều quốc gia, đặc biệt là ở các khu vực ven biển. Để đạt được kết quả tối ưu trong nuôi tôm, việc áp dụng các kỹ thuật nuôi tôm hiệu quả là điều cần thiết. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết về các kỹ thuật nuôi tôm từ việc chuẩn bị ao nuôi đến chăm sóc và quản lý, nhằm đảm bảo tôm phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao.
Kỹ thuật nuôi tôm hiệu quả
Lựa chọn ao nuôi
Hầu hết các ao nuôi cá, dù là ao nước ngọt hay ao nước mặn, đều có thể được cải tạo để nuôi tôm. Tuy nhiên, tôm yêu cầu môi trường nước tốt hơn so với cá, vì chúng nhạy cảm với mức ôxy thấp và có thể nằm xuống đáy ao khi lột xác. Do đó, khi chọn ao nuôi, cần ưu tiên những ao có nước trong sạch, không chứa độc tố hay ô nhiễm, có nguồn nước dồi dào và hệ thống cấp thoát nước hiệu quả.
Ao cũng nên ít bùn lắng, dễ tiếp cận và có nguồn điện để cung cấp ôxy nếu cần. Ao có màu mỡ là lợi thế, nhưng nếu quá màu mỡ, tôm có thể nổi đầu, do đó cần cân nhắc kỹ lưỡng. Trong trường hợp không có nguồn nước và điện, những ao này không nên được chọn để nuôi tôm.
Tiêu độc choao
Trước khi bắt đầu nuôi tôm, cần rút cạn nước trong ao và để đáy ao phơi nắng. Tiếp theo, kiểm tra và sửa chữa bờ ao cũng như hệ thống cống cấp và thoát nước. Dọn sạch bùn lắng và cỏ dại, sau đó sử dụng thuốc tiêu độc để loại bỏ sinh vật có hại cho tôm. Quy trình tiêu độc này tương tự như việc tiêu độc cho ao nuôi cá nước ngọt.
Chăm sóc chất nước
Sau khi dọn sạch ao trong khoảng 7-10 ngày, tiến hành cấp nước mới vào ao. Lưu ý lắp đặt lưới lọc ở cửa cấp và thoát nước để ngăn chặn sự xâm nhập của sinh vật có hại.
Tôm con có khả năng bơi và tìm kiếm thức ăn chưa tốt, chủ yếu phụ thuộc vào động vật phù du và côn trùng thủy sinh thân mềm. Do đó, lượng thức ăn tự nhiên trong ao có ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ sống và tốc độ phát triển của tôm.
Sau khi dọn sạch ao, nên bón từ 0,3-0,45 kg phân chuồng đã ủ chua cho mỗi mét vuông ao, hoặc từ 2-4 g phân đạm và 0,2-0,4 g phân lân cho mỗi mét khối nước để nuôi dưỡng sinh vật phù du và làm cho nước có màu xanh nâu hoặc xanh vàng. Theo dõi chất lượng nước và điều chỉnh lượng phân bón cho phù hợp.
Nếu sử dụng ao nước ngọt để nuôi tôm nước mặn, cần điều chỉnh độ mặn của nước đạt tỷ trọng 1,001 và duy trì mức này cho đến khi tôm trưởng thành. Để điều chỉnh độ mặn, thêm 11 g nước biển 17‰ cho mỗi mét khối nước ao.
Gây màu nước
Để tạo điều kiện tốt nhất cho tôm, việc gây màu nước trong ao là rất quan trọng. Nước quá đục có thể gây nguy hiểm cho sự sống của tôm. Phương pháp hiệu quả nhất để làm màu nước là sử dụng phân vi sinh. Bạn có thể tự ủ phân vi sinh, nhưng nếu bạn không có nhiều thời gian, việc mua phân vi sinh từ các cửa hàng chuyên nghiệp là lựa chọn tối ưu. Mực nước lý tưởng nên đạt khoảng 40 cm từ bề mặt ao.
Bước tiếp theo trong công tác chuẩn bị là lắp đặt quạt nước, vì tất cả các ao nuôi tôm đều cần quạt nước để cung cấp oxy. Việc này sẽ được chi tiết hơn trong phần chăm sóc tôm.
Chọn giống tôm
Để đạt hiệu quả cao nhất từ mẻ tôm, việc chọn giống phải được thực hiện cẩn thận ngay từ giai đoạn lựa chọn giống. Với hàng triệu con tôm giống có sẵn từ các trại giống, việc chọn lựa chính xác là rất quan trọng.
Phát hiện bệnh: Để đảm bảo những con tôm giống hoàn toàn khỏe mạnh, bạn cần thực hiện các biện pháp kiểm tra bệnh. Phương pháp kiểm tra hiệu quả nhất là sử dụng kỹ thuật khuếch đại gen – PCR (Polymerase Chain Reaction). Nếu bạn là một người nuôi tôm chuyên nghiệp, việc sở hữu các thiết bị phát hiện bệnh như PCR Pockit Xpress, Pockit Micro hoặc Bộ Kit là rất hữu ích.
Kích thước tôm: Khi chọn tôm giống, hãy ưu tiên những con có kích thước đồng đều. Tránh chọn tôm quá lớn hoặc quá nhỏ so với độ tuổi, vì điều này sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc theo dõi sự phát triển của chúng.
Vận chuyển tôm: Nếu địa điểm nuôi tôm cách xa khu vực thả, việc vận chuyển cần được thực hiện an toàn. Đảm bảo rằng nước chứa tôm không quá nóng, bí, đục hoặc lạnh. Nhiệt độ nước nên được điều chỉnh gần giống với nhiệt độ của ao để giúp tôm dễ dàng thích nghi khi thả vào ao mới.
Phương pháp thả giống
Để đảm bảo tỷ lệ sống của tôm cao, việc thả giống cần thực hiện đúng kỹ thuật. Nên tiến hành thả vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Tránh thả trong điều kiện thời tiết mưa hoặc khi môi trường ao chưa đạt yêu cầu. Đưa tôm vào ao từ đầu hướng gió giúp chúng phân tán đều khắp ao.
Có hai phương pháp thả tôm phổ biến như sau:
Phương pháp 1: Nếu sự khác biệt về độ mặn giữa nước trong bọc tôm và nước ao không quá 5%, bạn có thể thả tôm bằng cách đặt các bọc tôm lên mặt ao trong khoảng 10-15 phút để cân bằng nhiệt độ trong và ngoài bọc. Sau đó, mở bọc cho tôm tự bơi ra từ từ. Để thực hiện phương pháp này, cần chuẩn bị cầu gần mặt nước để mở bọc dễ dàng, tránh phải lội xuống làm đục nước.
Phương pháp 2: Khi sự khác biệt về độ mặn giữa nước trong bọc tôm và nước ao vượt quá 5%, cần phải làm quen cho tôm với môi trường mới. Chuẩn bị một thau lớn có dung tích khoảng 20 lít và máy sục khí. Đặt các bọc tôm vào thau (khoảng 10.000 con/bể) và sục khí. Từ từ thêm nước ao vào thau để tôm dần làm quen với độ mặn và điều kiện môi trường. Sau 10-15 phút, nghiêng thau để tôm bơi ra ao.
Lưu ý về mật độ thả tôm:
- Mật độ quảng canh: Khoảng 5 đến 10 con tôm giống/m².
- Mật độ thâm canh: Khoảng 25 đến 40 con tôm giống/m².
Quá trình chăm sóc tôm
Giai đoạn chăm sóc tôm đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sản lượng cuối cùng của ao tôm, do đó cần được đầu tư và chú trọng kỹ lưỡng.
Thức ăn: Để đảm bảo tôm phát triển khỏe mạnh, việc cung cấp thức ăn với đầy đủ chất dinh dưỡng là rất quan trọng. Cần thường xuyên điều chỉnh lượng thức ăn dựa trên kích thước và mức độ ăn của tôm. Quan sát và theo dõi sự thay đổi này sẽ giúp bạn cung cấp lượng thức ăn phù hợp.
Bữa ăn: Mỗi ngày, tôm nên được cho ăn khoảng 5 bữa. Trong số các bữa ăn này, cần đảm bảo thức ăn cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, khoáng chất và vitamin. De Heus cung cấp các loại thức ăn chuyên biệt cho từng giai đoạn nuôi, giúp đảm bảo rằng tôm nhận đủ dinh dưỡng cần thiết để phát triển tối ưu.
Kiểm soát nước: Việc duy trì sự cân bằng độ pH của nước là cần thiết hàng ngày và hàng tuần. Đảm bảo các yếu tố như độ mặn, độ chua, nồng độ oxy, cũng như mức độ của các khí độc, tảo, vi khuẩn và rác thải đều được theo dõi và kiểm tra thường xuyên. Cần thay nước định kỳ 30% mỗi tuần để giữ cho tôm khỏe mạnh.
Gây màu nước: Để duy trì chất lượng nước, cần thực hiện việc lên định kỳ bóng vi sinh nhằm cân bằng màu nước. Tránh để nước quá đục hoặc quá trong.
Bảo vệ tôm: Tôm có thể bị tấn công bởi các sinh vật như cua, cá lớn hoặc động vật khác từ bên ngoài ao. Để bảo vệ tôm, nên sử dụng lưới bao quanh ao nhằm ngăn chặn các mối đe dọa này.
Quạt nước: Cần điều chỉnh thời gian bật quạt nước theo độ tuổi của tôm nước ngọt:
- Trong 5 tuần đầu, bật quạt nước 1 giờ mỗi ngày.
- Từ tuần 6 đến tuần 8, tăng thời gian lên khoảng 3 giờ mỗi ngày.
- Từ tuần 9 đến tuần 12, nâng thời gian lên khoảng 6 giờ mỗi ngày.
- Từ tuần 13 đến tuần 15, bật quạt nước 9 giờ mỗi ngày.
- Từ tuần 15 đến khi thu hoạch, bật quạt nước 11 giờ mỗi ngày.
Việc cung cấp đủ oxy cho tôm rất quan trọng, đặc biệt là khi tôm lớn dần. Quá trình bật quạt nước cần được chú ý cẩn thận để đảm bảo sự phát triển tối ưu và hiệu quả kinh tế trong nuôi trồng.
Kết luận
Kỹ thuật nuôi tôm yêu cầu sự kết hợp của nhiều yếu tố từ chuẩn bị ao nuôi, chọn giống, quản lý chất lượng nước, chăm sóc và phòng ngừa bệnh tật. Việc áp dụng đúng kỹ thuật và quản lý hiệu quả sẽ giúp đạt được năng suất cao và chất lượng tôm tốt. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để cải thiện quy trình nuôi tôm của mình. Chúc bạn thành công trong việc nuôi tôm và đạt được kết quả tốt nhất!
