Tiêu chảy là một bệnh thường gặp ở cả người và gia súc, bao gồm cả bò. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng nếu không được can thiệp và điều trị nhanh chóng. Để hiểu rõ hơn về tình trạng tiêu chảy ở bò và tìm hiểu xem bò bị tiêu chảy làm sao hết, hãy cùng xem qua bài viết dưới đây.
Nguyên nhân gây tiêu chảy ở bò
Tiêu chảy ở bò là một rối loạn tiêu hóa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là rối loạn tiêu hóa do bò ăn quá nhiều thức ăn, thức ăn bị hỏng, hoặc thức ăn chưa chín. Hệ tiêu hóa của bò không kịp xử lý lượng thức ăn đó, dẫn đến thức ăn bị lên men và gây tiêu chảy.
Khi thức ăn của bò thay đổi đột ngột, cơ thể bò chưa kịp thích nghi cũng có thể dẫn đến tiêu chảy. Ngoài rối loạn tiêu hóa, vi khuẩn và ký sinh trùng trong hệ tiêu hóa cũng là nguyên nhân gây tiêu chảy ở bò.
Tiêu chảy thường xảy ra ở bê non dưới 6 tháng tuổi và ở bò trong mùa mưa, khi thời tiết ẩm ướt làm ô nhiễm bãi chăn và chuồng trại, tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
Cơ chế gây tiêu chảy ở bò
Theo giáo trình bệnh nội khoa gia súc, cơ chế gây tiêu chảy ở bò gồm bốn yếu tố sau:
- Giảm hấp thu nước: Đây là cơ chế phổ biến nhất dẫn đến tiêu chảy. Sự hiện diện của các chất có hoạt tính thẩm thấu (như thuốc không tiêu hóa được) trong kết tràng làm giảm khả năng hấp thu nước, dẫn đến tiêu chảy. Viêm thành ruột cũng có thể gây tiêu chảy do giảm khả năng hấp thu nước.
- Tiêu chảy do thẩm xuất (tăng sức thẩm thấu ngược): Xảy ra khi thành ruột của bò bị tổn thương do ăn thức ăn cứng, khó tiêu, làm viêm hoặc loét thành ruột, khiến các chất trong lòng ruột thẩm thấu vào máu.
- Tiêu chảy do độc tố vi sinh vật: Khi bò ăn hoặc uống phải nước, thức ăn chứa độc tố vi sinh vật, ruột non của bò tăng tiết dịch. Điều này làm tăng tiết nước và chất điện giải trong cơ thể, gây tiêu chảy. Việc cho bò ăn quá nhiều chất béo cũng có thể gây tiêu chảy.
- Tiêu chảy do rối loạn nhu động ruột: Ít khi là nguyên nhân chính, mà thường xảy ra sau nhiễm trùng, làm tăng tiết dịch và rối loạn trương lực thẩm thấu.
Triệu chứng của bệnh tiêu chảy ở bò
Tiêu chảy ở bò là một bệnh nguy hiểm và thường có diễn biến nhanh chóng. Do đó, người chăn nuôi cần nắm rõ các triệu chứng dưới đây để có thể xử lý kịp thời.
Dựa trên thời gian bệnh kéo dài, tiêu chảy ở bò có thể được phân thành hai dạng: tiêu chảy cấp tính và tiêu chảy mãn tính. Để nhận biết hai thể bệnh này, hãy lưu ý các triệu chứng của từng thể như sau:
Tiêu chảy cấp tính
Tiêu chảy cấp tính là tình trạng tiêu chảy xuất hiện nhanh chóng do nhiều nguyên nhân và rất khó xác định chính xác căn nguyên. Tiêu chảy cấp tính thường xuất hiện khi có sự rối loạn về khả năng thẩm thấu của thành ruột.
Khi bò mắc bệnh, có thể xuất hiện các triệu chứng toàn thân như sốt, ủ rũ, bỏ ăn, uống nhiều nước, da khô, cơ thể suy nhược, mắt trũng hoặc các triệu chứng cục bộ như sôi bụng, thành bụng căng và có cảm giác đau, có thể bị nôn khi sờ nắn bụng bò. Khi tình trạng bệnh diễn biến nặng, bò có thể bị xuất huyết ruột, phân lẫn máu và niêm mạc lầy nhầy.
Tiêu chảy mãn tính
Tiêu chảy mãn tính được nhận diện khi bò có phân lỏng liên tục nhiều lần trong ngày và kéo dài suốt nhiều ngày. Bò bị tiêu chảy mãn tính thường có các triệu chứng tương tự như tiêu chảy cấp tính, bên cạnh đó bò, bê gầy dần, hốc mắt trũng sâu. Phân bò có màu sáng, nát như bùn và có mùi thiu.
Chẩn đoán bệnh tiêu chảy
Để phát hiện sớm bệnh tiêu chảy ở bò và có biện pháp điều trị kịp thời, cần áp dụng các phương pháp chẩn đoán bệnh. Việc chẩn đoán bệnh tiêu chảy ở bò có thể thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau như:
- Chẩn đoán lâm sàng: Dựa vào các triệu chứng như sốt cao, tiêu chảy, hoại tử miệng xuất hiện nhiều ở bê từ 6 – 18 tháng tuổi.
- Chẩn đoán phi lâm sàng: Bằng phản ứng miễn dịch huỳnh quang và phản ứng kết tủa khuếch tán trong thạch.
- Chẩn đoán bằng mẫu bệnh phẩm: Sử dụng máu, dịch mũi, nước tiểu, nước mắt của bò bị bệnh.
Phòng bệnh tiêu chảy ở bò
Để ngăn ngừa bệnh tiêu chảy ở bò, người chăn nuôi cần chú trọng vào việc chăm sóc sức khỏe bò thông qua công tác vệ sinh thú y và sử dụng thuốc dự phòng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
- Kiểm tra nguồn thức ăn: Đảm bảo thức ăn không bị ôi thiu và xác định nguyên nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng để có biện pháp điều trị phù hợp.
- Cách ly và điều trị bò bị bệnh: Bò bị tiêu chảy cần được cách ly, thêm cháo gạo vào chế độ ăn và vệ sinh chuồng trại thường xuyên.
- Tẩy giun sán định kỳ: Sử dụng các thuốc tẩy giun sán như Viamectin-25 hoặc Via-levasol theo định kỳ 6 tháng một lần.
- Vệ sinh chuồng trại: Định kỳ tiêu độc và khử trùng chuồng trại bằng dung dịch Via.Iodine pha với nước sạch (1 lít Via.Iodine/100-250 lít nước). Phun đều trên bề mặt chuồng, dụng cụ chăn nuôi và môi trường xung quanh từ 1-2 lần mỗi tuần, liên tục trong 2-3 tuần. Sử dụng thuốc Alben Forte để diệt vi khuẩn và ký sinh trùng, với liều 1ml/5-7 kg trọng lượng cơ thể hoặc 1ml pha với 2 lít nước sạch.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất: Cung cấp các sản phẩm bổ sung vitamin, khoáng chất, và vi sinh vật có lợi như Aztosal, Liquid Health KTMD, Beta Glucan C, Via Vitamin B1, B-Complex K3+C… theo hướng dẫn trên sản phẩm.
Bò bị tiêu chảy làm sao hết? Cách điều trị
Để điều trị bệnh tiêu chảy ở bò hiệu quả, cần căn cứ vào các triệu chứng cụ thể và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị thường bao gồm:
Sử dụng thuốc kháng sinh
- Azoro La: Chứa hai kháng sinh Enrofloxacin và Meloxicam, tiêm dưới da một liều duy nhất với liều lượng 1 ml/30-40kg trọng lượng cơ thể. Có thể tiêm lặp lại sau 3-4 ngày nếu cần.
- Az Gentamax: Chứa Gentamicin Sulphate, tiêm bắp thịt với liệu trình 3-5 ngày, liều 2-4 ml/100 kg trọng lượng cơ thể.
- Viaenro-5: Chứa Enrofloxacin base, tiêm bắp thịt với liều 1 ml/10 kg trọng lượng cơ thể/ngày trong 3-5 ngày để hạn chế tiêu chảy và các triệu chứng liên quan.
- Amcoli Forte: Chứa Ampicillin trihydrate, pha nước uống hoặc trộn thức ăn với liều 50g/200kg trọng lượng cơ thể hoặc 20kg thức ăn.
Sử dụng thuốc hạ sốt, bổ, trợ lực
Gluco KCE Captox, Ulyte Vit C, Via Vitamin B1,… giúp cải thiện triệu chứng và tăng cường sức đề kháng. Tiêm theo liệu trình 3-5 ngày và cung cấp đủ dinh dưỡng cho bò.
Bù điện giải
- Ulyte Vit C: Cung cấp vitamin và muối khoáng, pha vào nước uống hoặc trộn thức ăn với liều 200g/100 lít nước uống/ngày hoặc 6g/kg thức ăn.
- Via-Electral: Chứa Sodium hydrocarbonate, Sodium chloride, Potassium chloride, Glucose, giúp cân bằng điện giải và giảm rối loạn dinh dưỡng, pha vào nước uống hoặc trộn thức ăn với liều 25g/lít nước uống/ngày trong 3-5 ngày.
Chế độ ăn kiêng và hồi phục
Khi phát hiện bò bị tiêu chảy, nên cho bò ăn kiêng trong 24-48 giờ. Sau đó, cho bò ăn các thức ăn nấu chín, loãng và chia thành các bữa nhỏ. Duy trì chế độ ăn này cho đến khi bò hồi phục hoàn toàn.
Lời kết
Trên đây là những thông tin cần thiết về bệnh tiêu chảy ở bò, bao gồm các biện pháp phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị. Hy vọng rằng bài viết đã cung cấp cho bà con nhiều kiến thức hữu ích để phòng ngừa và điều trị bệnh tiêu chảy hiệu quả, từ đó giúp duy trì sức khỏe và năng suất chăn nuôi bò.
